Madalyon Hastalığı Neden Ortaya Çıkıyor. Gizemli Döküntünün Sırları

Ay canım, cildimizde beklenmedik bir döküntü belirdiğinde içimizi bir endişe kaplar, değil mi. Özellikle de adı "madalyon hastalığı" gibi biraz gizemli, biraz da şiirsel geliyorsa... İlk başta o büyük, kırmızımsı leke çıktığında ne olduğunu anlamaya çalışırız, sonra bir de bakmışız ki arkasından bir sürü küçük küçük misafir gelmiş. İşte bu durum, tıbbi adıyla Pityriasis Rosea, halk arasında bilinen adıyla madalyon hastalığı. Pek çoğumuzun bir dönem tecrübe edebileceği, aslında göründüğünden çok daha masum bir cilt rahatsızlığı bu. Ama tabii, insan bilmediği şeye ister istemez şüpheyle yaklaşıyor. "Acaba ne oldu, neden oldu?" diye sormak da en doğal hakkımız.

Peki, Bu Madalyon Hastalığı Tam Olarak Ne ve Neden Önemli?

Öncelikle bir rahat nefes alalım; madalyon hastalığı genellikle ciddi bir durum değil. Yani, öyle kalıcı hasarlar bırakmaz ya da iç organları etkilemez. Ama tabii, görsel olarak ve bazen de kaşıntısıyla epey rahatsız edici olabilir. Genellikle vücutta, özellikle gövde ve üst kol, uyluk bölgelerinde kırmızımsı, oval şeklinde döküntülerle kendini gösterir. İlk çıkan, genellikle biraz daha büyük olan lekeye biz dermatoloji dilinde "herald yama" deriz. Hani o haberci gibi, "Ben geliyorum!" dercesine... Sonraki haftalarda ise bu haberciyi takiben daha küçük, benzer döküntüler çıkar ve bazen sırt bölgesinde o meşhur "Noel ağacı deseni"ni oluştururlar. Gerçekten de bir çam ağacının dalları gibi dizilebilirler. Kaşıntı da cabası; bazen hafif, bazen de epey rahatsız edici olabilir.

Neden önemli olduğunu merak ediyorsan, aslında en büyük önemi, başka cilt hastalıklarıyla karıştırılabilmesi. Sedef hastalığı, mantar enfeksiyonları, hatta bazı alerjik reaksiyonlar bile madalyon hastalığına benzeyebilir. Bu yüzden doğru teşhis, gereksiz tedavilerden veya yanlış endişelerden kaçınmak için altın değerinde.

Madalyon Hastalığı Neden Ortaya Çıkıyor. İşte Bilinenler ve Bilinmeyenler

Gelelim asıl sorumuza: "Bu döküntüler neden çıkıyor?" Aslında bakarsanız, dermatoloji dünyasında bile "kesin budur!" diyebileceğimiz net bir yanıtımız yok. Ama güçlü şüphelerimiz, ipuçlarımız ve epey bilimsel çalışmalarımız var elbette. Genel kanı, madalyon hastalığının viral bir enfeksiyon sonucu ortaya çıktığı yönünde. Yani bir virüs, vücudumuzda küçük çaplı bir "parti" veriyor da biz bundan haberimiz bile olmuyor gibi düşünebilirsin. Özellikle insan herpesvirüsü 6 (HHV-6) ve insan herpesvirüsü 7 (HHV-7) üzerinde duruluyor.

Şimdi "Herpes virüsü mü?" diye içinden bir korku nidası yükseldiğini duyar gibiyim. Ama dur, hemen panikleme. Bunlar, uçuk yapan virüslerden ya da cinsel yolla bulaşan herpes virüslerinden farklı türler. Aslında çoğumuz bu virüslere çocukluk çağında maruz kalırız ve genellikle hiçbir belirti vermezler ya da hafif bir ateşle atlatılırlar. Yani, bağışıklık sistemimiz bir şekilde bu virüsle tekrar karşılaştığında ya da virüsün "uykuda" bekleyen hali yeniden aktive olduğunda, bazı insanlarda bu madalyon hastalığı döküntüleri ortaya çıkabiliyor. Sanki vücudumuzun virüse verdiği bir tepki gibi düşünebiliriz.

Peki, bu virüs herkese mi madalyon hastalığı yapıyor. Hayır, tabii ki. İşte burada da devreye başka faktörler giriyor olabilir. Mesela, bağışıklık sisteminin o anki durumu önemli olabilir. Stres, yorgunluk, başka bir enfeksiyonla mücadele etme gibi durumlar, bağışıklık sistemini biraz zayıflattığında virüsün ortaya çıkışı için uygun bir zemin oluşabiliyor. Hani, vücut zaten başka bir şeyle uğraşırken bir de bu çıkıyor başımıza gibi...

Bir de önemli bir nokta: Madalyon hastalığı bulaşıcı değildir. Yani birinden diğerine geçme korkusu yaşamanıza gerek yok. Sevdiklerinizle temas kurmaktan çekinmeyin. Bu, virüsün yayılma şeklinden değil, vücudun kendi içindeki bir tepkimesinden kaynaklanıyor.

Ne Zaman Ortaya Çıkıyor ve Kimlerde Daha Sık Görülüyor?

Madalyon hastalığı için belirli bir "sezon" olduğunu da söyleyebiliriz aslında. Genellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görüldüğü gözlemleniyor. Yani hani hava tam değişirken, mevsim geçişlerinde... Genellikle 10 ila 35 yaş arasındaki genç erişkinlerde daha yaygın görülür, ama tabii her yaş grubunda ortaya çıkma potansiyeli var. Hamilelik sırasında da görülebilir ve bu dönemde biraz daha dikkatli olmak gerekebilir, ama genellikle bebek için bir risk oluşturmaz.

Madalyon Hastalığıyla Yaşamak: Belirtileri Nasıl Hafifletebiliriz?

Madalyon hastalığının kesin bir tedavisi yok çünkü genellikle kendi kendine iyileşen bir durum. Tıpkı soğuk algınlığı gibi, vücudumuz kendi virüsüyle savaşıyor ve zamanla döküntüler kendiliğinden geçiyor. Ama bu süreçte yaşadığımız rahatsızlıkları, özellikle de kaşıntıyı hafifletmek mümkün. İşte Sen'den sana birkaç nazik öneri:

• Cildini Nemli Tut: Kuru cilt, kaşıntıyı artırabilir. Parfümsüz, hipoalerjenik nemlendiriciler kullanmak cildini rahatlatacaktır. Banyo sonrası hafif nemliyken sürersen daha iyi emilir.
• Ilık Duşlar Al: Aşırı sıcak su, cildini kurutur ve kaşıntıyı tetikler. Ilık suyla kısa duşlar alıp, nazikçe kurulanmak iyi gelecektir.
• Nazik Temizleyiciler Kullan: Cildini tahriş etmeyen, sabun içermeyen temizleyicileri tercih et.
• Antihistaminikler: Eğer kaşıntı çok rahatsız ediyorsa, doktoruna danışarak reçetesiz satılan bazı antihistaminiklerden faydalanabilirsin. Bunlar kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir, özellikle de gece uykunu bölüyorsa.
• Kortizonlu Kremler: Şiddetli kaşıntı durumlarında, doktorun kısa süreli kullanabileceğin hafif kortizonlu kremler önerebilir. Aman dikkat, bunları mutlaka doktor kontrolünde kullanmalısın, kafana göre değil!
• Güneşin Gücü (Dengeli Kullan): Bazı kişilerde, kontrollü ve kısa süreli güneşlenmenin döküntülerin rengini açtığı ve iyileşme sürecini hızlandırdığı gözlemlenmiştir. Ama tabii, güneş kremini unutmadan ve kendini yakmadan. Aşırı güneşlenme cildine zarar verebilir.
• Rahat Kıyafetler Giy: Sentetik ve dar giysiler cildini tahriş edebilir. Pamuklu, bol ve nefes alan kıyafetler tercih et.

Ne Kadar Sürer ve Ne Zaman Endişelenmeliyiz?

Madalyon hastalığının genellikle 6 ila 8 hafta sürdüğünü bilmek seni rahatlatacaktır. Bazen biraz daha uzun, 12 haftaya kadar uzayan durumlar da olabilir. Ama bu sürecin sonunda döküntüler kendi kendine kaybolur ve genellikle hiçbir iz bırakmaz. Evet, doğru duydun, kalıcı bir iz bırakma eğiliminde değildir, bu da harika bir haber!

Peki, ne zaman doktora gitmeliyiz. Aslında, cildinde açıklayamadığın bir döküntü belirdiğinde her zaman bir uzmana görünmek en sağlıklısı. Özellikle de eğer döküntüler:

• Şiddetli kaşıntıya neden oluyorsa ve evdeki yöntemlerle geçmiyorsa.
• Çok geniş bir alana yayılmışsa.
• 6-8 haftadan daha uzun sürüyorsa.
• Ateş, yorgunluk gibi başka belirtilerle birlikteyse (bu durum başka bir enfeksiyonu işaret edebilir).
• Teşhisten emin değilsen ya da kafanda soru işaretleri varsa.

Unutma, dermatologlar bu tür durumlar için var. Doğru teşhis ve gerekli görülürse doğru yönlendirme için bir uzmana danışmaktan asla çekinme. Cildimiz bizim en büyük giysimiz, ona iyi bakmak her zaman önceliğimiz olmalı.